Αίγινα: Ο αντιφατικός όρμος: αρχαιότητες, βιολογικός καθαρισμός και ιχθυοκαλλιέργειες

Τα περιβαλλοντικά θέματα στο νησί μας είναι εξαιρετικά επίκαιρα, τελευταία, λόγω των ιχθυοκαλλιεργειών. Η προτεινόμενη εγκατάστασή τους σημαίνει περιβαλλοντική καταστροφή μεγάλης κλίμακας, με ολέθριες επιπτώσεις σε δύο σημαντικούς τομείς της τοπικής οικονομίας, την αλιεία και τον τουρισμό. Ολόκληρη η τοπική κοινωνία, λοιπόν, έχει κινητοποιηθεί για να αποτρέψει τον κίνδυνο. Στον αγώνα της αυτόν βρήκε απρόσμενο σύμμαχο στην Αρχαιολογική Υπηρεσία: στην ΚΣΤ´ Εφορεία Κλασσικών Αρχαιοτήτων, η οποία είχε παλαιότερα γνωμοδοτήσει κατά της προγραμματισμένης εγκατάστασης ιχθυοκαλλιεργειών στην περιοχή του όρμου Λιγέας στην Νότια Αίγινα, όπου βρίσκονται οι ελκυστικότερες παραλίες του νησιού μας. Το Υπουργείο Πολιτισμού, όμως, υπό την αφόρητη πίεση, των ιχθυοκαλλιεργητών –και συνεπές στην πάγια πρακτική του των τελευταίων ετών– δεν δίστασε να αποσύρει εν μία νυκτί την ένσταση των καθ’ ύλην αρμοδίων αρχαιολόγων, με απόφαση της Διεύθυνσης Κλασικών Αρχαιοτήτων. Όπως θα περίμενε κανείς, η δυσάρεστη αυτή εξέλιξη στηλιτεύτηκε δεόντως από όλους τους συμμετέχοντες στις δύο συγκεντρώσεις που έγιναν πρόσφατα στην Αίγινα για το θέμα των ιχθυοκαλλιεργειών.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι ιχθυοκαλλιέργειες που έχουν χωροθετηθεί στην πολύπαθη περιοχή. Στον ίδιο όρμο, προγραμματίζεται να εγκατασταθεί επίσης και η Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων, στην οποία θα καταλήγουν τα δύσοσμα προϊόντα του περιπόθητου αποχετευτικού δικτύου του νησιού, εάν και όποτε αυτό κατασκευασθεί. Την εποχή που προγραμματιζόταν το έργο –επί προηγούμενης δημοτικής αρχής– η ίδια Εφορεία Αρχαιοτήτων είχε γνωμοδοτήσει για τους ίδιους λόγους κατά της χωροθέτησης της μονάδας στην περιοχή. Το υπουργείο μάλιστα, κάτω από τις πιέσεις του Δήμου, είχε φροντίσει, και τότε, να αποσύρει ταχύτατα τις ενστάσεις. Ήταν νομίζω κάπως άστοχο –καθώς επίσης και κάπως προκλητικό– να επαναφέρει στην μνήμη μας αυτή την ιστορία ένας εκπρόσωπος της τότε δημοτικής αρχής, όταν μάλιστα αυτό έγινε στο πλαίσιο μιας συγκέντρωσης, της οποίας τα αιτήματα ενισχύει η γνωμοδότηση της ΚΣΤ´ Εφορείας Αρχαιοτήτων για την περιοχή.

Πέρα όμως από τα ζητήματα στρατηγικής, το όλο θέμα υποκρύπτει μια βαθύτερη αντίφαση της κοινωνίας μας. Ο σεβασμός στις αρχαιότητες –και άρα στην ιστορική μνήμη του τόπου μας και κατ’ επέκτασιν στην ταυτότητά μας, – δεν είναι κάτι που μπορούμε να το θυμόμαστε μόνο όταν εξυπηρετεί τους όποιους σκοπούς μας, ενώ, όταν δεν τους εξυπηρετεί, να αισθανόμαστε ελεύθεροι να υπονομεύουμε και να απαξιώνουμε τους θεσμικούς φορείς εκείνους που είναι επιφορτισμένοι με την προστασία τους. Διότι όταν το κάνουμε αυτό διαλύουμε και το τελευταίο δίχτυ προστασίας της πολιτισμικής μας κληρονομιάς από την απόλυτη αυθαιρεσία της άπληστης κοινωνίας μας. Και η προστασία αυτή είναι κρίσιμη. Η ιστορική μνήμη του τόπου, το τοπίο, η φύση, όλα αυτά που αποτελούν το περιβάλλον –φυσικό και πολιτισμικό– είναι το μεγαλύτερο κεφάλαιο που διαθέτει αυτή την στιγμή η δοκιμαζόμενη χώρα μας: ένα κεφάλαιο που πρέπει να διαχειριστούμε με μεγάλη περίσκεψη και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, για να μην το αναλώσουμε αλόγιστα, με μια κοντόφθαλμη αντίληψη συμφέροντος.

Δεν γνωρίζω αν τελικά η εγκατάσταση της Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων μπορεί να γίνει με έναν τρόπο που δεν θα θίγει το μοναδικό φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της περιοχής. Το μπλογκ μας πάντως έλαβε ένα οργισμένο κείμενο –δημοσιευμένο ήδη στην εφημερίδα Εν Πειραιεί – που δείχνει ότι οι ίδιοι άνθρωποι που αντέδρασαν πρώτοι με την εγκατάσταση της μονάδας ιχθυοκαλλιεργειών στον όρμο Λιγέας, οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Πέρδικας –ανάμεσά τους και σημαντικοί παράγοντες της οικονομικής ζωής, όπως το κείμενο απειλητικά επισημαίνει– αρχίζουν να κινητοποιούνται επιθετικά για το θέμα αυτό. Όπως φαίνεται, ήρθε τώρα η σειρά του νυν δημάρχου Σάκη Σακκιώτη να συγκεντρώσει την οργή τους. Παραθέτω το κείμενό τους, για την ενημέρωση των αναγνωστών του μπλογκ μας, αφού όμως πρώτα κάνω δύο επισημάνσεις:


1. Η αναγκαιότητα μιας Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Αν μάλιστα το έργο υλοποιηθεί σωστά και τηρηθούν οι προδιαγραφές δεν πρόκειται να απειλήσει το θαλάσσιο –τουλάχιστον– περιβάλλον. Θα πρέπει πάντως, ούτως ή άλλως, να υπάρξει τελικά ένα μέρος για να υποδεχθεί το πολύτιμο αυτό έργο, και θα είναι δύσκολο, νομίζω, να βρεθεί ακτή στην Αίγινα που να μην γειτνιάζει με κατοικημένη περιοχή.
2. Δεν είμαι βέβαιος πως η κατασκευή ιδιωτικών κατοικιών, έστω και αξίας πολλών εκατομμυρίων, μπορεί να θεωρηθεί επένδυση παραγωγική και επωφελής για τον τόπο – τουλάχιστον σε κάποιον αξιοσημείωτο βαθμό. Πόσο μάλλον που πολλές από αυτές τις κατοικίες, λόγω των διαστάσεων και της μορφολογίας τους, προκαλούν την υποβάθμιση του φυσικού κάλλους και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της περιοχής.
Παρά τις επιφυλάξεις μου αυτές, πιστεύω ότι το θέμα είναι σοβαρό και χρήζει περαιτέρω  διερεύνησης. Προς το παρόν, όμως, θα πρέπει, να αρκεσθούμε, στο κείμενο εκείνων που αντιδρούν:

ΟΡΓΗ ΣΕ ΠΕΡΔΙΚΑ ΚΑΙ ΣΦΕΝΤΟΥΡΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΛΥΜΑΤΩΝ

Αναβρασμός επικρατεί στην Πέρδικα και το Σφεντούρι μετά την ένταξη του έργου της κατασκευής Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων στον Ορμο Λυγέας στο ΕΠΠΕΡΑΑ. Η ανακοίνωση του Αντιπεριφερειάρχη Νήσων Δημήτρη Κατσικάρη έχει προκαλέσει μεγάλη αναταραχή καθώς μια τέτοια εξέλιξη θα υποβαθμίσει την ποιότητα της ζωής σε ολόκληρη την περιοχή και ειδικότερα στη μοναδικής ομορφιάς παραλία Κλήμα.

Να σημειωθεί ότι την τελευταία πενταετία το νότιο άκρο της Αίγινας έχει προσελκύσει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ λόγω αυτής της γραφικότητας και φυσικής του ομορφιάς. Παράγοντες του εφοπλισμού, του Τύπου, σημαντικοί επιχειρηματίες και επιστήμονες έχουν αγοράσει πολυτελείς κατοικίες στη νότια πλευρά της Αίγινας, συμβάλλοντας στην οικονομική της ανάπτυξη.

Την ίδια ώρα, τόσο ο Περιφερειάρχης όσο και ο Αντιπεριφερειάρχης Νήσων αγνοούν τη γραφικότητα της περιοχής κι όπως δηλώνει ο δεύτερος, η δημοτική αρχή ισχυρίζεται –ψευδώς– ότι δεν υπάρχουν κατοικίες(!)

Ηδη ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Τάσος Αμάφης σε συνεργασία με τον Περιβαλλοντικό Σύλλογο, τους φορείς και τους κατοίκους της περιοχής, καθορίζουν την περαιτέρω στάση τους με την υποβολή ένστασης προκειμένου να ανατρέψουν τα επιβλαβή για την ποιότητα της ζωής τους σχέδια της Περιφέρειας και της Δημοτικής Αρχής.

Βάλλουν ωστόσο ευθέως κατά του Δημάρχου Θεοδόση Σακκιώτη ο οποίος επιμένει στην επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής – όπως και η προηγούμενη δημοτική αρχή – υπολογίζοντας ότι το πολιτικό κόστος για τον ίδιο και την παράταξή του θα είναι μικρότερο -λόγω του μικρού αριθμού ψήφων- σε σχέση με άλλα σημεία του νησιού. Όμως, πολλοί από τους νεοφερμένους Πειραιώτες και Αθηναίους που επένδυσαν τα χρήματά τους στην Πέρδικα, το Σφεντούρι και το Κλειδί, φέρονται αποφασισμένοι να μεταφέρουν τα εκλογικά τους δικαιώματα στην Αίγινα για να εμποδίσουν όσους επιβουλεύονται τον περιβαλλοντικό «θάνατο» αυτού του πανέμορφου σημείου.

Πηγή